Havadan Külliyesi Ve Selçukludan Günümüze 700 Yıllık Süslemeler Ve Bezemeleriyle Aktarılan Mesajlar-2

HAVADAN KÜLLİYESİ ve SELÇUKLUDAN GÜNÜMÜZE 700 YILLIK SÜSLEMELER VE BEZEMELERİYLE  AKTARILAN MESAJLAR-2

Bu ve benzeri mekanlar, XIII. yüzyılın ikinci yarısında
 Anadolu-Türk birliğinin   sosyal ve dinî kurumları ile   toplulukları sosyal yönden uzlaştırma görevini üstlenmişlerdir.

Büyük şehirlerden başka küçük merkezlerde de 
yaygın olarak Mevlevîlik, Bektaşîlik, Ahîlik gibi 
 dinî bakımdan kendisine güvenilen kişilerin çevrelerinde manevî bağlılıklar ve halkalanmalar oluşmuştur.

Amaçları  halkın dinî inanç ve itikadlarını güçlendirerek birlik ve bütünlüğü sağlamak olan bu grupların Anadolunun Türkleşmesine de büyük katkıları olmuştur.
(Hamza Gündoğdu)

Taştan oyma su dinlendirme deposu bulunan Külliyede  Semahane veya ilk yapılan türbe içinde, kasnağa geçişte mazgal pencere altlarını dolaşan bir kitabe kuşağı bulunmaktadır. 
Üzeri koyu vişne çürüğü renge boyanmış ve takriben 30 cm. genişliğindeki sarı ile ve sülüs hatla yazılmış  Yuvarlak ve oval kartuşlar içerisine olan kitabe, 
Kulluk bilincine erişmiş olanların taşıması gereken Allah korkusuna değinen 
Haşr suresi son ayetleri  yazılmış bulunmaktadir.

KITABE EK YERLERİNDEKİ 
Madalyon içine alınmış çiçek demetinin ortasına karanfil, karanfilin sağ ve soluna simetrik olarak aşağıdan yukarıya doğru sünbül, papatya, gül, tomurcuk lâle çiçekleri yerleştirilmiş, Madalyon içine alınmış çiçek buketi, özellikle de karanfilin en üste yerleştirilmesi açısından, Topkapı Sarayı Harem dairesindeki süslemelere benzer.
 (Yıldıray Özbek)

külliye ile ilgili en eski kaynak, Fatih Devrinde Karaman Eyaleti Vakıfları Defteri’dir.

 Söz konusu arşiv belgeleri 1958 yılında Prof. Dr. F.Nafız Uzluk tarafından aynı adla yayınlanmıştır.

 Bu eserde Develi Nahiyesi Vakıfları sayılırken: “Hacı İbrahim Zaviyesi Vakfı-Erik Ağacı Köyünde Develi Meşihat Kabak Şeyh adına Padişahın hükmile mukarrer” ve “Erik Ağacı Köyü  Develi ki dervişleri sipahiye maktuan 500 akça verirler” şeklinde kayıtlar vardır.

Külliyedeki    türbenin,  özellikleri XIII. yüzyıl sonu, XIV. yüzyıl başı yaptırılmış olabileceği kanaatine götürmektedir.

 Havadan Köyü; bir yandan Kapadokya ve Kayseri düzlüklerinin uzantısında, öte yandan Kilikya (Çukurova)’nın üst bölümlerini kaplayan dağların başladığı geçiş bölgesinde yer alır.

Kayseri Vakıflar Bölge Müdürlerinden  Mehmet Çayırdağ, Vakıfnamede geçen “Erik Ağacı Köyü”nün bugünkü Havadan Köyü olduğunu belirtmiştir. 

Zengin Maden yatakları ile her dönemde önemi bilinen 
Havadan Çevresi; Hitit, Frig,  Roma ve Bizanslılarca iskân yeri olarak seçilmiş ve etrafta bu medeniyetlere ait çeşitli kalıntılar bulunmaktadır.

KÜLLİYEDEN GEÇEN KERVAN YOLLARI
1.KERVAN YOLU: Yahyalı’dan çıkan bir kervan Deniz ovası- Süleyman fakılı- Zamantı ırmağı köprü üstü mevkisinden, sekiağılı üzerinden Erik ağacı Köyü (Havadan) Kale Köyü -Yazıçam –Çam pınarı ve Gürümüze -Feke -Çukurova

2.KERVAN YOLU:  Fıraktın- Ayşepınar- Hoşca- Havadan –Yeniköy-Bahçecik ve Feke –Çukurova güzergahları da tarihi yollar olarak bilinmektedir.

OSMANLI DÖNEMİNDE, yerleşim birimlerinin çevresindeki işlek olmayan yollar ve küçük yerleşim birimleri arasında seyahat edenlerin güvenliği ve rahatını sağlamak, güvenlik yönünden tehlikeli konumdaki derbend ve geçit yerlerinde, yolcuların gecelemeleri için Zaviyeler kurulmuş, zaviyede kalan misafirlerin yeme ve içme gibi ihtiyaçlarını karşılanmak Üzere zaviyedar görevlendirilmiştir.
İşte Havadan Köyü-Erik ağacı Köyündeki El-Hac İbrahim ve Bahadır Bayram Gazi Zaviyeleri de bu açıdan da  değerlendirilecek olursa önemli bir tarihi misyon üstlenmişlerdir.
 (Yusuf Küçükdağ- Hurufat defterleri'ne göre Osmanlı döneminde Develi Kazası'nın tekke ve zaviyeleri)

HAVADAN KÜLLİYESİ İÇERİSİNDEKİ 
 ZAVİYELER
1-EL-HAC İBRAHİM ZAVİYESİ
Osmanlı döneminde Erik ağacı  Köyü olarak isimlendirilen -Havadan'da el-Hac İbrahim Zaviyesi, Hacı Bektaş-ı Veli'nin halifesi İbrahim Hacı adına kurulmuş olmalıdır.
Selçuklu döneminde inşa edildiği sanılan avlu-mescit, mescit-tekke ve türbe bölümleri muhtemelen el-Hac İbrahim Zaviyesi'ne aittir.  

2- BAHADIR BAYRAM GAZİ ZAVİYESİ . Havadan köyündeki Bahadır Bayram Gazi zaviyesi'ne dair belge, 1223 H/1808 M'de "evladiyet üzere" mutasarrıflar olan İbrahim, Hasan, Kadri ve Bayram'a "tecdiden" verilen berattır.

Derleyen Nezir Ötegen