Develili Su-Yolcular Ve Su-Yolculuk Müessesesi(1852-1903)
08 Eylül 2023 - 11:22
DEVELİLİ SU-YOLCULAR VE SU-YOLCULUK MÜESSESESİ(1852-1903)
XIX. YY. DA İSTANBUL’UN SU VE KANALİZASYON İŞLERİNİN BÜYÜK BİR BÖLÜMÜ DEVELİLİ SU-YOLCULAR TARAFINDAN YÜRÜTÜLMEKTEYDİ.
Kaynak eser: XIX. YÜZYILDA ORTA ANADOLU’DA BİR OSMANLI KAZASI DEVELİ Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümünden Doç. Dr. Mehmet Süme
XIX. YY. da Develi’de yaşayan Müslüman ve Gayrimüslim pek çok ailenin İstanbul ile ticarî bir ilişkisi bulunmaktadır. Her iki kesimin de İstanbul’da yakın akrabaları bulun-makta, burada mal mülk edinmektedirler. Hatta zaman zaman Develi’den İstanbul yönüne göç hareketi görülmektedir.
Başbakanlık Osmanlı Arşivleri’nden temin et¬tiğimiz belgeler arasında çok sayıda “mürur tezkiresi” bulunmaktadır. Sahip olduğu mesleği İstanbul’da icra etmek ve çeşitli işlerde çalışmak üzere İstanbul’a giden şahıslar bir müddet sonra ailelerini Develi’den İstanbul’a götürebilmek için mürur tezkiresi talebinde bulunmaktadırlar.
Develi’den İstanbul’a giden ahali İstanbul’un Parmakkapı, Kumkapı, Üsküdar, Gedikpaşa, Galata, Unkapanı ve Aksaray semtlerinde kuyumculuk, haffaflık, taşçı¬lık ve amelelik yapmaktadırlar.
*
Osmanlı Devleti de daha önceki Türk devletlerinde olduğu gibi su işlerine büyük önem vermiştir. Os¬manlılarda su işleriyle uğraşanlara genel olarak su-yolcu adı verilmiş, bu esnafın oluşturduğu meslek dalına da su-yolculuk denilmiştir
Su-yolcular, su künklerini ve sarnıçlarını inşa etmek, kanalları temiz tutmak ve gereken onarımı yapmakla yükümlü idiler.
Arşiv belgelerinden ve Develi Şer’iyye Sicilleri’nden elde ettiğimiz bilgilere göre İstanbul’da su-yolculuk mesleğinde çalışan Develili pek çok kimse vardı.
Su-yolcular su kaynaklarını, bentleri, su yollarını, künklerin döşendiği yerleri ve su dağıtım şebekesini çok iyi bilirlerdi. Bunlar, bilgilerini çıraklık ve kalfalık gibi meslek kademelerinden geçerek kazanırlardı. Bu yüzden su-yolcuları iyi birer sanatkârdı.
Mesleğinde çok başarılı olanlara hassa su-yolcusu adı verilirdi ki bu şa¬hıslar, saray su-yolcularıydı. Doğrudan su-yolu nazırına bağlı olan saray su-yolcu¬ları, nazırın denetiminde, eskiyen künkleri yenilerler, sarnıçların temiz tutulmasını sağlarlar, çeşme, şadırvan, hamam vb. yerlere verilecek suyun miktarını ölçerlerdi.
Saray su-yolcuları, gerektiğinde mimarbaşı veya su-yolu nazırıyla beraber bir su tesisinin yapımı için tahminî masrafları da tespit ederlerdi. Bir saray su-yolcusu, mimarlığa terfi edebilirdi
Su-yolculuk mesleğinde başarılı olan Develi su-yolcularından saray su-yolcu¬luğuna yükselenler olmuştur. Develi Kazası’nın Tombak Karyesi’nden Çırağan Sarayı su-yolcusu Abdullah adlı 1843 iyi bir örnektir.
Namuslu ve çalışkan kimselerden seçilen su-yolcuları, mesleği babadan oğula aktarırlardı. Bir su-yolcunun bilgi ve becerisini çocuklarına aktarması, bu mesle¬ğin bir aile sanatı olduğunu göstermektedir. Su-yolcu öldüğünde merkezî hükü¬metin beratı olmak kaydıyla görev çocuğuna verilirdi.
İSTANBUL’DAKİ 1852-1903 YILLARI ARASI DEVELİLİ SU-YOLCULAR
Su-yolcu Ali Ağa Çırağan Saray-ı Hümayunu Su-yolcubaşı
Su-yolcu Abdullah Ağa Çırağan Sarayı Su-yolcusu
Su-yolcu Zoroğlu İbrahim b. Mehmed, Sultan Ahmet Camii ve Ayasofya Camii Su-yolcusu
Su-yolcu Abdülkadir Su-yolcu Abdi
Su-yolcu Mustafa Efendi
Su-yolcu Mehmed Ağa
Su-yolcu El-hac Mustafa Efendi ibn-i Ahmed
Su-yolcu Hacı Ömer Ağa ibn-i Ali ibn-i İsmail
Su-yolcu El-hac Durmuş Kalfa
Derleyen Nezir Ötegen 8.9.2023 Develi
XIX. YY. DA İSTANBUL’UN SU VE KANALİZASYON İŞLERİNİN BÜYÜK BİR BÖLÜMÜ DEVELİLİ SU-YOLCULAR TARAFINDAN YÜRÜTÜLMEKTEYDİ.
Kaynak eser: XIX. YÜZYILDA ORTA ANADOLU’DA BİR OSMANLI KAZASI DEVELİ Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümünden Doç. Dr. Mehmet Süme
XIX. YY. da Develi’de yaşayan Müslüman ve Gayrimüslim pek çok ailenin İstanbul ile ticarî bir ilişkisi bulunmaktadır. Her iki kesimin de İstanbul’da yakın akrabaları bulun-makta, burada mal mülk edinmektedirler. Hatta zaman zaman Develi’den İstanbul yönüne göç hareketi görülmektedir.
Başbakanlık Osmanlı Arşivleri’nden temin et¬tiğimiz belgeler arasında çok sayıda “mürur tezkiresi” bulunmaktadır. Sahip olduğu mesleği İstanbul’da icra etmek ve çeşitli işlerde çalışmak üzere İstanbul’a giden şahıslar bir müddet sonra ailelerini Develi’den İstanbul’a götürebilmek için mürur tezkiresi talebinde bulunmaktadırlar.
Develi’den İstanbul’a giden ahali İstanbul’un Parmakkapı, Kumkapı, Üsküdar, Gedikpaşa, Galata, Unkapanı ve Aksaray semtlerinde kuyumculuk, haffaflık, taşçı¬lık ve amelelik yapmaktadırlar.
*
Osmanlı Devleti de daha önceki Türk devletlerinde olduğu gibi su işlerine büyük önem vermiştir. Os¬manlılarda su işleriyle uğraşanlara genel olarak su-yolcu adı verilmiş, bu esnafın oluşturduğu meslek dalına da su-yolculuk denilmiştir
Su-yolcular, su künklerini ve sarnıçlarını inşa etmek, kanalları temiz tutmak ve gereken onarımı yapmakla yükümlü idiler.
Arşiv belgelerinden ve Develi Şer’iyye Sicilleri’nden elde ettiğimiz bilgilere göre İstanbul’da su-yolculuk mesleğinde çalışan Develili pek çok kimse vardı.
Su-yolcular su kaynaklarını, bentleri, su yollarını, künklerin döşendiği yerleri ve su dağıtım şebekesini çok iyi bilirlerdi. Bunlar, bilgilerini çıraklık ve kalfalık gibi meslek kademelerinden geçerek kazanırlardı. Bu yüzden su-yolcuları iyi birer sanatkârdı.
Mesleğinde çok başarılı olanlara hassa su-yolcusu adı verilirdi ki bu şa¬hıslar, saray su-yolcularıydı. Doğrudan su-yolu nazırına bağlı olan saray su-yolcu¬ları, nazırın denetiminde, eskiyen künkleri yenilerler, sarnıçların temiz tutulmasını sağlarlar, çeşme, şadırvan, hamam vb. yerlere verilecek suyun miktarını ölçerlerdi.
Saray su-yolcuları, gerektiğinde mimarbaşı veya su-yolu nazırıyla beraber bir su tesisinin yapımı için tahminî masrafları da tespit ederlerdi. Bir saray su-yolcusu, mimarlığa terfi edebilirdi
Su-yolculuk mesleğinde başarılı olan Develi su-yolcularından saray su-yolcu¬luğuna yükselenler olmuştur. Develi Kazası’nın Tombak Karyesi’nden Çırağan Sarayı su-yolcusu Abdullah adlı 1843 iyi bir örnektir.
Namuslu ve çalışkan kimselerden seçilen su-yolcuları, mesleği babadan oğula aktarırlardı. Bir su-yolcunun bilgi ve becerisini çocuklarına aktarması, bu mesle¬ğin bir aile sanatı olduğunu göstermektedir. Su-yolcu öldüğünde merkezî hükü¬metin beratı olmak kaydıyla görev çocuğuna verilirdi.
İSTANBUL’DAKİ 1852-1903 YILLARI ARASI DEVELİLİ SU-YOLCULAR
Su-yolcu Ali Ağa Çırağan Saray-ı Hümayunu Su-yolcubaşı
Su-yolcu Abdullah Ağa Çırağan Sarayı Su-yolcusu
Su-yolcu Zoroğlu İbrahim b. Mehmed, Sultan Ahmet Camii ve Ayasofya Camii Su-yolcusu
Su-yolcu Abdülkadir Su-yolcu Abdi
Su-yolcu Mustafa Efendi
Su-yolcu Mehmed Ağa
Su-yolcu El-hac Mustafa Efendi ibn-i Ahmed
Su-yolcu Hacı Ömer Ağa ibn-i Ali ibn-i İsmail
Su-yolcu El-hac Durmuş Kalfa
Derleyen Nezir Ötegen 8.9.2023 Develi
YORUMLAR