Develideki Çok Amaçlı Ender Yapı Havadan Külliyesi-1

KALEVARİ YAPISIYLA, RİBAT'a 

İÇ DİZAYNI İLE, HANKÂH'a

Plân olarak  Topkapı Sarayında Enderun Ağaları Camiine,

Semahanesiyle,
İstanbul Bayrampaşa Külliyesi  semahanesine 

Sünbül, papatya, gül, tomurcuk lâle çiçekleri Madalyon içine alınmış çiçek buketi gibi 
Bezeme ve süslemeleri ile 
Topkapı Sarayı Harem dairesine benzeyen 

Anadoluda, Moğol istilası sonrası birçok içtimai ve sosyal misyon üstlenen bir merkez

Üç mescid
İki zaviye
Bir aşevi 
Bir semahanesi ile Selçuklular, Karamanoğulları ve Osmanlı Dönemlerinde önemli içtimai ve sosyal görevleri ifa etmiş olan eser
Havadan Külliyesindeki 
Türbede bulunan beş satır kitabeli mezartaşı 1. Hazâ kabir 2. El mağfur Eş-şehid El Hac 3 Mahmud bin Aziz 4. Er Rufai (?) El Aksarayi 5. İla rahmetullahi teala. Olarak okunmuştur.

Yapı, kalevari duvarları, ortaya yerleştirilen türbeyle, bazı yayınlara "medrese", bazılarında ise "hankâh" ve "ribat" olarak değerlendirilmiştir.
Osmanlı'nın Develi'ye hakimiyetinden (1473) önce belki Karamanoğulları tarafından yaptırılmış olabilir.

Plân olarak 2.Mehmet'in Topkapı Sarayında Enderun Ağaları için yaptırdığı Ağalar Camiine benzeyen mescidi,

İstanbul Bayrampaşa Külliyesi içindeki sekizgen plânlı semahane ile aynı semahanesi 

Madalyon içine alınmış çiçek demetinin ortasına karanfil, karanfilin sağ ve soluna simetrik olarak aşağıdan yukarıya doğru sünbül, papatya, gül, tomurcuk lâle çiçekleri yerleştirilmiş, Madalyon içine alınmış çiçek buketi, özellikle de karanfilin en üste yerleştirilmesi açısından, Topkapı Sarayı Harem dairesindeki süslemelere benzer.
 (Yıldıray Özbek)

 Havadan Külliyesi, Aynı zamanda 
Kalevari yapısıyla, sınır boylarında ve stratejik mevkilerde askerî amaçlı kullanılan Ribat'a

Dervişlerin sohbet ve zikir için toplandıkları, bir süre ikamet ettikleri, bazan inzivaya çekildikleri mekânlar için kullanılan Hankah' a benzer.

Derleyen Nezir Ötegen