Bezm u Rezm'de Develi

 
Bezm u Rezm’de Develi şehri “güzel bir yer, sağlam bir sığınak, mamur bir vilayet olarak” nitelendirilmektedir.

ERÜ Ed.Fak.Sanat Tarihi Bölüm Başkanı Prof.Dr. Sultan Murat Topçu 'nun
DEVELİ ŞEHRİNİN SELÇUKLULAR DÖNEMİNDEKİ 
FİZİKSEL YAPISI adlı makalesinden ;

Bizans döneminde Develi bir castron (kale-kent) olarak işlev görmüştür.

Bizans döneminde kullanılan bu yerleşim biçiminin en önemli özelliği 
sarp bir topografyaya sahip olması ve yerleşme alanının büyük bir bölümünün surların içinde kalmasıdır  Bu surlar antik dönemlerden kalmış olabilecekleri gibi Bizans döneminde de inşa edilmiş olabilirler. Bu şehirlerde surun çevrelediği alan küçük olup, daima bir iç kaleye sahiptirler 
(Eravşar 2002:335). Develi Kalesi, yarım daire ve dikdörtgen kesitli burçlarla çevrili olup şehre hakim bir tepe üzerinde yer almaktadır.

Develi kenti Selçuklu Dönemi Anadolu kent modelleri içerisinde ilk bakıldığında “Açık Kent Modeli” olarak nitelendirilen 
ikinci kent grubunun “B tipi Açık Kent Modeli” sınıfına girmektedir. Ancak 
bu kent tipinin en önemli özelliklerinden birisi olan şehirdeki ticari alt yapıyı oluşturan çarşı ve pazar yerlerinin, Selçuklu döneminde Develi kentsel 
dokusu içerisinde bulunmaması, şehrin “B Tipi Açık Kent” modelinden daha farklı bir tiplemeye sahip olduğunu göstermektedir.

 Ayrıca Develi şehrinin 
Selçuklular döneminde ulaşım ağı ve yol güzergâhlarına bakıldığında ticari 
bir yol ağı üzerinde yer almadığı anlaşılmaktadır. Develi’den geçen yol güzergâhı daha çok askeri sevkiyatlar esnasında kullanılan ve Kayseri-Adana￾Malatya, Kayseri-Niğde bağlantıları bulunan ulaşım şebekesi içerisinde yer 
almaktadır
Bu bilgilerden hareketle şehrin daha çok kapalı kent modeli içerisinde 
yer alan “B tipi Kent” modeli özelliği  gösteren ve Karahisar olarak adlandırılan bir yapıya sahip olduğu anlaşılmaktadır. 

Selçuklu 
döneminde Karahisar yerleşmelerinin en önemli özellikleri sarp bir coğrafyada yüksek tepeler üzerinde, etrafı surlarla çevrili savunmaya yönelik 
olarak kurgulanmış olmalarıdır. 

Öte yandan Selçuklu dönemi Karahisar 
yerleşmelerinin farklı işlevlerde kullanıldığına dair tarihi bilgiler de mevcuttur. Nitekim çağdaş kaynaklarda, Karahisar yerleşmelerinin kimi zaman 
Selçuklu yönetimine başkaldıran asilerin ya da meliklerin sığındığı veya
yakalanıp denetim altında tutulduğu merkezler olarak, kimi zaman da sultan ve büyük emirlerin hazinelerini sakladıkları merkezler olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır (Özcan 2008:90-91). 

Selçuklular döneminde Develi’de bir meydan bulunduğuna dair çağdaş 
kaynaklarda bilgiler bulunmaktadır. 1266 yılında Develi’ye gelen Selçuklu 
Sultanı ve Vezir Muhittin Pervane, şehirde “alan” denilen bir meydanda 
konaklamışlar ve geceyi orada geçirmişlerdir (İbn-i Bibi 1996: 184). Fakat 
burada geçen meydanın daha çok şehrin iskâna açılmamış düzlük bir alanında yer aldığı ve orduların çadır kurup konakladıkları bir açıklık olduğu 
anlaşılmaktadır.

Kadı Burhaneddin’in Develi’ye hâkim olduğu 
dönemde de (1381-1397 ) şehrin mamur olduğuna dair elimizde bilgiler bulunmaktadır. 
Bezm u Rezm’de şehir “güzel bir yer, sağlam bir sığınak, mamur bir vilayet olarak” nitelendirilmektedir.
BEZM U REZM
Azîz b. Erdeşîr Esterâbâdî’nin (ö. 800/1398’den sonra) Kadı Burhâneddin adına yazdığı XIV. yüzyılın ikinci yarısına ait Farsça tarih.

Derleyen Nezir Ötegen